Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten.
Cholesterol is een vetachtige stof die nodig is voor het aanmaken van cellen, hormonen en gal. Uw lichaam maakt zelf cholesterol aan in de lever. Daarnaast neemt u cholesterol op uit de voeding.
Sommige mensen hebben aanleg voor een hoog cholesterolgehalt of een stoornis in de vetstofwisseling. Op zich is dat geen ziekte, maar als u jarenlang te veel cholesterol in uw bloed heeft, kan dit problemen geven in de bloedvaten en het hart. Cholesterol zet zich dan af tegen de binnenzijde van de bloedvaten. Hierdoor raken de bloedvaten vernauwd en kan zelfs een bloedvat afgesloten raken.
Goed en slecht cholesterol
Niet al het cholesterol in het bloed is hetzelfde. Er bestaat ‘slecht’ en ‘goed’ cholesterol. Het slechte cholesterol, LDL cholesterol, is het cholesterol dat zich gemakkelijk kan afzetten tegen de vaatwanden. Het goede cholesterol, HDL cholesterol, neemt het cholesterol uit het bloed weg en brengt het naar de lever waar het wordt afgebroken. HDL cholesterol beschermt op die manier tegen hart- en vaatziekten.
U kunt de verhouding tussen goed en slecht cholesterol in het bloed zelf gunstig beïnvloeden door te vooral te kiezen voor onverzadigde vetten in de voeding, en de verzadigde vetten en transvetten zoveel mogelijk te vermijden.
De lever maakt het grootste deel van het cholesterol dat in ons bloed zit. Dit gebeurt vooral uit verzadigde vetten. Daarom werken verzadigde vetten cholesterolverhogend.
Het cholesterolgehalte verlagen
Met een goede en gevarieerde voeding kan het cholesterolgehalte met tien tot vijftien procent worden verlaagd. Dat geldt voor iedereen. Bij een cholesterolgehalte van 6,5 of hoger worden soms ook medicijnen voorgeschreven. Meestal bij mensen met meer risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, diabetes of een doorgemaakt hartinfarct. Na het starten van de behandeling wordt meestal na drie maanden het cholesterolgehalte opnieuw gemeten. Op grond van de uitslag wordt de behandeling eventueel aangepast.
Naast het gebruiken van een gezonde aangepaste voeding geldt voor iedereen die te zwaar is het advies om af te vallen. Daarnaast is een gezonde leefstijl van belang, zoals niet roken en voldoende bewegen. Overgewicht heeft een ongunstige invloed op het cholesterolgehalte. Een te hoog cholesterolgehalte, gecombineerd met een te hoge bloeddruk, roken of te weinig lichaamsbeweging maakt de kans op hart- en vaatziekten nog groter. En die kans is groter dan de optelsom van de afzonderlijke factoren. Met ander woorden: één plus één is meer dan twee.
Voedingsmaatregelen bij een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed
- beperk het gebruik van producten met verzadigde vetzuren
- gebruik producten met onverzadigde vetzuren
- zorg voldoende omega-3 vetzuren (visvetten)
- gebruik voldoende groente, fruit en volkorenproducten zorg voor een goed gewicht
- gebruik eventueel producten waaraan stanolen/sterolen zijn toegevoegd
Voedingsmiddelen die u kunt gebruiken
- dieethalvarine (minder dan 17 gram verzadigd vet per 100 gram) voor op brood
- vloeibaar bak-en-braad product of olie om te bakken of te braden
- vloeibaar frituurvet of olie om te frituren
- magere (of halfvolle) melkproducten tot maximaal een halve liter per dag
- twee maal per week vis waarvan minimaal één keer vette vis (zalm, haring, makreel)
- mager vlees bij de warme maaltijd
- magere broodbeleg zoals magere vleeswaren, 20+ en 30+ kaas, zoetbeleg
- twee keer per dag een portie fruit
- een ruime portie groente en eventueel rauwkost
- volkoren of bruine broodsoorten
- aardappelen, (zilvervlies)rijst, (volkoren)pasta